البته واضح و مبرهن است که...
ضیاء موحد (مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران)
انتشارات نیلوفر
۲۲۴ صفحه، ۴۵۰۰ تومان
چاپ سوم، زمستان ۸۹
۳ از ۵
قبلن از ضیاء موحد مجموعه‌مقاله‌ی «دیروز و امروز شعر فارسی» را خوانده بودم. شاعر است و فلسفه خوانده، برای همین نثرش شسته‌ورفته و موجز است و بیانش دقیق. این کتاب را در کتاب‌فروشی دیدم و همان‌جا مقدمه‌اش را خواندم که توش گفته بود مقاله‌نویسی هیچ‌وقت تو ایران ژانر جدی‌ای نبوده و کم‌تر مقاله‌نویس جدی داشته‌ایم و گفته بود سعی دارد کتابی راهنما برای مقاله‌نویسی بنویسد. کتاب را خریدم. کتابی خوب، آموزشی و کاربردی درباره‌ی مقاله‌نویسی.
بخش اوّل درباره‌ی کلیات مقاله است و این‌که چه‌گونه باید مقاله بنویسیم، به چه چیزی مقاله می‌گوییم و چیزی که مقاله می‌نامیمش چه پیشینه‌ای در ایران و جهان دارد، بعد هم قسمت‌های اصلی یک مقاله را معرفی می‌کند (مقدمه، بدنه، نتیجه‌گیری) و راه‌های مختلف مقاله‌نوشتن را می‌گوید و هر کدام را با مثال توضیح می‌دهد.
بخش دوم درباره‌ی انواع مقاله است. مقاله‌ها را به شاخه‌های روایی، توصیفی، تعریفی، فلسفی و استدلال دیالکتیکی تقسیم می‌کند و ویژگی‌ها هر کدام را می‌گوید و یک مقاله هم از هر کدام مثال می‌زند. یکی از دلایل خوبی کتاب مثال‌هایش است؛ بیش‌تر مقاله‌های انتخابی مقاله‌های خیلی خوبی هستند، مثل مقاله‌ای که مهدی سحابی درباره‌ی سلین نوشته یا مقاله‌ای که مرتضی ممیز درباره‌ی کامبیز درم‌بخش نوشته.
خود ضیاء موحد هم نثر جذاب و گزنده‌ای دارد، سرراست و بی‌پیچیدگی می‌نویسد و هرجا فرصت می‌کند تکه‌ای حواله‌ی جایی می‌کند که کتاب را از آن حالت خشک آموزشی‌اش درآورد. البته فصل‌های آخر (یعنی مقاله‌ی فلسفی و استدلال دیالکتیکی که مخاطبش بیش‌تر علاقه‌مندان به فلسفه‌اند)، کمی خسته‌کننده و سخت‌خوان می‌شود. یعنی هم کتاب از روند خودش (که بیان نکته‌های کاربردی برای مقاله‌نویسی است) دور می‌شود و هم خودِ بحث‌ها و مثال‌ها فلسفی می‌شوند. کلن فکر می‌کنم کتاب به‌دردبخوری باشد.